Czy umowa ustna jest ważna w świetle prawa ?

Polskie prawo dopuszcza możliwość zawierania umów w formie ustnej. Umowa ustna jest co do zasady ważna, poza przypadkami, gdy ustawodawca dla zawarcia danej umowy zastrzegł inną formę. Zgodnie z tzw. zasadą swobody umów strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Niezachowanie wymaganej przez przepisy prawa formy nie zawsze oznacza, że umowa jest nieważna. Kodeks Cywilny przewiduje sytuacje, kiedy mimo niezachowania danej formy umowa jest ważna ale zachodzą ograniczenia w zakresie dowodzenia jej treści.

Jeśli bowiem ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, dokumentową lub elektroniczną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.  Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej inną formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy do jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.  Zastrzeżenie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej bez rygoru nieważności ma ten skutek, że w razie niezachowania zastrzeżonej formy nie jest w ewentualnym sporze dopuszczalny dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron na fakt dokonania czynności. Przepisu tego nie stosuje się, gdy zachowanie formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej.

Jakie ryzyka wiążą się z korzystaniem z ustnej formy zawierania umów ?

Przy zawieraniu umowy w formie ustnej należy mieć na uwadze utrudnienia związane z możliwością wykazania faktu związania umową bądź ustalonego sposobu jej wykonania. W tym przypadku wykazanie faktycznych ustaleń jest najczęściej możliwe za pomocą np. korespondencji mailowej, SMS-owej, potwierdzeń dostaw towaru bądź zeznań świadków.  Powyższe utrudnienia będą istotne w przypadku zamiaru dochodzenia swoim praw przed sądem w związku z niewywiązaniem się jednej ze stron z umowy bądź nienależytym jej wykonaniem. W przypadku zawarcia umowy ustnej istnieje możliwość wyegzekwowania swoich należności na drodze sądowej, jednak dla celów dowodowych zdecydowanie korzystniejszą opcją jest skorzystanie z formy pisemnej.