Na wstępie wskazać należy, iż zakres odpowiedzialności za długi drugiego małżonka zależy od rodzaju ustroju majątkowego, który obowiązuje między małżonkami. Najczęściej występującym w Polsce rodzajem ustroju majątkowego jest wspólność majątkowa, która powstaje z chwilą zawarcia małżeństwa z mocy prawa. W praktyce oznacza to, że do jej powstania nie jest konieczne podjęcie żadnych dodatkowych czynności. W tym miejscu wskazać należy, iż wspólność można ograniczyć bądź rozszerzyć najczęściej w drodze małżeńskiej umowy majątkowej, którą sporządza się u notariusza.
W przypadku, gdy małżonkowie ustanowili małżeńską rozdzielność majątkową, każdy z nich odpowiada swoim majątkiem za zaciągnięte przez siebie zobowiązania, a wzajemna odpowiedzialność za długi zaciągnięte przez drugiego małżonka jest wyłączona.
Wyjątek ! Za zobowiązania zaciągnięte na zaspokajanie zwykłych potrzeb rodziny małżonkowie odpowiadają solidarnie, chociażby zostały zaciągnięte tylko przez jednego z małżonków i bez wiedzy drugiego.
W celu wskazania zakresu odpowiedzialności za długi drugiego małżonka w przypadku ustawowej wspólności majątkowe należy podzielić możliwe zobowiązania na trzy kategorie: zobowiązania zaciągnięte przez małżonków wspólnie, zobowiązania zaciągnięte tylko przez jednego małżonka ale za zgodą drugiego małżonka oraz zobowiązania zaciągnięte tylko przez jednego małżonka ale bez zgody drugiego małżonka i zobowiązania, które nie wynikają z czynności prawnej.
Zobowiązania zaciągnięte przez małżonków wspólnie
W przypadku zobowiązań zaciągniętych przez małżonków wspólnie możliwa jest egzekucja zarówno z majątku osobistego każdego z małżonków, jak i z majątku wspólnego małżonków.
Zobowiązania zaciągnięte tylko przez jednego małżonka ale za zgodą drugiego małżonka
W przypadku zobowiązań zaciągniętych tylko przez jednego małżonka ale za zgodą drugiego małżonka możliwa jest egzekucja z ich majątku wspólnego, a także majątku osobistego dłużnika (małżonka, który jest stroną umowy).
Zobowiązania zaciągnięte tylko przez jednego małżonka ale bez zgody drugiego małżonka oraz zobowiązania, które nie wynika z czynności prawnej (np. z czynu niedozwolonego, bezpodstawnego wzbogacenia).
W przypadku zobowiązań zaciągniętych tylko przez jednego małżonka ale bez zgody drugiego małżonka oraz zobowiązań, które nie wynikają z czynności prawnej można prowadzić egzekucję z majątku osobistego dłużnika a także częściowo z majątku wspólnego małżonków w postaci wynagrodzenia za pracę lub dochodów uzyskiwanych przez dłużnika z innej działalności zarobkowej praz korzyści uzyskanych z praw autorskich i pokrewnych, praw własności przemysłowej oraz innych praw twórcy.
Co w przypadku zobowiązań powstałych w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez jednego z małżonków?
Odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez jednego z małżonków kształtuje się jak odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte tylko przez jednego małżonka ale bez zgody drugiego małżonka, jednak wierzyciel może prowadzić egzekucję również z przedmiotów wchodzących w skład przedsiębiorstwa. Nie ma również przeszkód aby małżonek prowadząc działalność gospodarczą zaciągał zobowiązania pozostające w związku z jej prowadzeniem za zgodą drugiego z małżonków.
Powyższe zasady odpowiedzialności małżonków za zobowiązania nie dotyczą należności publicznoprawnych, które są uregulowane odrębnie.
Wróć